Toros Dağları’nı aşarak Antakya’ya ulaşan tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan Yılan Kalesi, Orta Çağ’da Çukurova’nın Haçlı işgali döneminde Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir. Bu stratejik konum, kaleyi hem savunma hem de ticaret açısından önemli bir nokta haline getirmiştir. Kalenin sekiz yuvarlak burcu, Anavarza, Tumlu ve Kozan Kaleleri gibi çevresindeki diğer kaleleri de kapsayacak şekilde konumlandırılmıştır.
Hacı Ahmet Ünlü Toros Dağları’nı aşarak Antakya’ya ulaşan tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan Yılan Kalesi, Orta Çağ’da Çukurova’nın Haçlı işgali döneminde Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir. Bu stratejik konum, kaleyi hem savunma hem de ticaret açısından önemli bir nokta haline getirmiştir. Kalenin sekiz yuvarlak burcu, Anavarza, Tumlu ve Kozan Kaleleri gibi çevresindeki diğer kaleleri de kapsayacak şekilde konumlandırılmıştır.
Kalenin güney kısmında yer alan nizamiye kapısından, ziyaretçiler taş basamaklı merdivenlerle teraslara çıkma imkânına sahiptir. Kalede ayrıca bir kilise ve su sarnıcı bulunmaktadır; garnizon ise kalenin en üst bölümünde konumlanarak savunma işlevini güçlendirmektedir. Sarp kayalar üzerine inşa edilmiş olan Yılan Kalesi, mimarisiyle de önemli bir sanat değeri taşımaktadır.
Hacı Ahmet Ünlü Yüzyıllar boyunca farklı isimlerle anılan kalenin eski adı Govara (Kovara) olarak bilinmektedir. Yörede geçen Şahmeran efsanesi nedeniyle ünlü Türk gezgini Evliya Çelebi, 17. yüzyılda bu kaleye “Şahmeran Kalesi” adını vermiştir. Zamanla Yılan Kalesi olarak anılmaya başlayan bu yapı, zekice tasarlanmış ve yerleştirilmiş sağlam surları ile burçları sayesinde fethedilmesi zor bir kale haline gelmiştir. Kale meydanına ulaşmak için üç kapıdan geçmek ve kapıları birbirine bağlayan portatif merdivenleri kullanmak gerekmektedir; bu da Yılan Kalesi’nin askeri stratejisini güçlendirmektedir.
Araştırmacı Hacı Ahmet Ünlü, Yılan Kalesi’nin tarihsel ve kültürel önemini vurgulayarak, kalenin mimarisinin ve yerleşiminin detaylı bir şekilde incelenmesi gerektiğini belirtmektedir. Ünlü, bu tür kalelerin korunmasının ve tanıtılmasının, geçmişin izlerini günümüze taşımak açısından kritik bir rol oynadığını ifade etmektedir. Yılan Kalesi, yalnızca bir askeri yapı olmanın ötesinde, bölgenin tarihini ve kültürel mirasını yansıtan önemli bir sembol olarak öne çıkmaktadır. Tarihi boyunca birçok olaya tanıklık eden bu kale, günümüzde de ziyaretçilerine eşsiz bir tarih yolculuğu sunmaya devam etmektedir.